Ulgi i kary podatkowe w Polskim Ładzie
Firmy muszą się odnaleźć nie tylko w nowych obciążeniach, ale i możliwościach ich optymalizacji
Ale Polski Ład to również wyzwanie dla przedsiębiorców nie tylko z powodu nowych obowiązków rozliczeniowych pracowników, wobec ZUS, czy nowych podatków. Nowy ład bowiem to nie tylko kij, są też i marchewki, z których każdy odpowiedzialny przedsiębiorca, dążący do optymalizacji kosztów swojej działalności, a w konsekwencji do ochrony majątku swojej firmy, rentowności prowadzonego przedsięwzięcia i wzmocnienia pozycji rynkowej, powinien w maksymalny sposób korzystać.
Ulgi w ramach działalności B+R
Ważną zmianą w tym zakresie jest np. wprowadzenie ulg dla przedsiębiorców osiągających przychody z działalności generującej koszty: w związku z zatrudnianiem pracowników przy działalności badawczo-rozwojowej (B+R), produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia go na rynek oraz na zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów.
Polski Ład Podatki wprowadza możliwość odliczenia przez przedsiębiorcę będącego płatnikiem, od zaliczek na podatek dochodowy oraz zryczałtowanego podatku dochodowego, należności potrącanych z przychodów pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilno-prawnej, tytułem kosztów kwalifikowanych działalności B+R, których przedsiębiorca nie odliczył bo poniósł stratę albo wysokość dochodu była niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń.
Polski Ład wprowadza dla przedsiębiorcy o statusie centrum badawczo-rozwojowego (CBR) możliwość odliczenia w ramach ulgi B+R kosztów kwalifikowanych w wysokości 200%, również kosztów kwalifikowanych dotyczących uzyskania i utrzymania patentu. Podatnicy nieposiadający statusu CBR mogą obecnie odliczyć te koszty kwalifikowane od podstawy opodatkowania w wysokości 100%. Polski Ład wprowadza możliwość odliczenia powyższych kosztów w wysokości 200% dla wszystkich podatników.
Ulga na produkcję próbną
Polski Ład Podatki przewiduje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia takiego produktu na rynek, m.in.:
- a) w zakresie kosztów produkcji próbnej:
– wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie fabrycznie nowego środka trwałego zaliczonego do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, niezbędnego do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu;
– koszty ulepszenia środka trwałego zaliczonego do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji, jeżeli zostały poniesione w celu dostosowania takiego składnika majątku do uruchomienia produkcji próbnej;
– koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z produkcją próbną;
- b) w zakresie kosztów wprowadzenia na rynek nowego produktu:
– koszty badań, ekspertyz, przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa, uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznakowań związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania oraz koszty opłat pobieranych w celu ich uzyskania, odnowienia lub przedłużenia,
– koszty badania cyklu życia produktu,
– koszty weryfikacji technologii środowiskowej ETV.
Możliwość odliczenia tych kosztów przez przedsiębiorcę będzie oczywiście obwarowana koniecznymi do spełnienia warunkami.
Wsparcie na ekspansję
Kolejnym istotnym dla przedsiębiorców novum jest ustanowienie wsparcia firm w działalności ukierunkowanej na zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów, w tym na rynki zagraniczne, które ma stanowić zachętę do rozszerzania skali tej ekspansji.
Nowa ulga skierowana jest zarówno do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, jak i do osób prawnych. Zakłada możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów, jak również związanych z osiągnięciem takich przychodów w przypadku produktów dotychczas nieoferowanych w danym kraju. Kwota odliczenia przysługuje do wysokości dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych, nie więcej jednak niż 1 000 000 zł.
Polski Ład Podatki oferuje też preferencje dla podatników inwestujących w alternatywne spółki inwestycyjne. Ulga polega na możliwości odliczania od podstawy opodatkowania kwoty stanowiącej 50% wydatków na nabycie (objęcie) udziałów lub akcji alternatywnej spółki inwestycyjnej, albo spółki, w której alternatywna spółka inwestycyjna posiada co najmniej 5% udziałów (akcji) pod warunkiem posiadania takich udziałów (akcji) przez okres co najmniej 2 lat. Odliczenie nie może jednak w roku podatkowym przekroczyć kwoty 250 000 zł. Prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania będą mieli podatnicy osiągający dochody opodatkowane na ogólnych zasadach według skali (stawką 17% i 32%), oraz podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowani liniowo 19%.
Ulga konsolidacyjna
Polski Ład oferuje też zachęty podatkowe dla przedsiębiorców pragnących dokonywać ekspansji gospodarczej na rynkach krajowych i zagranicznych poprzez nabywanie udziałów (akcji) spółek kapitałowych funkcjonujących na tych rynkach.
Nowe regulacje mają na celu ułatwienie dalszej ekspansji inwestycyjnej przedsiębiorców działających na terenie RP poprzez wprowadzenie ulg odnoszących się do kosztów owej ekspansji poprzez preferencyjne traktowanie poniesionych w związku z tym rozwojem kosztów. Przedsiębiorca ponoszący kwalifikowane wydatki „na nabycie udziałów lub akcji zagranicznej spółki kapitałowej” (spółki z o.o. lub akcyjnej), będzie miał prawo do pomniejszenia swojej podstawy opodatkowania o te wydatki w roku ich faktycznego poniesienia. Maksymalna wielkość takiego pomniejszenia nie mogłaby jednak w roku podatkowym przekroczyć kwoty 250 000 zł. Do takich wydatków firma zaliczyć będzie mogła np.: koszty obsługi prawnej transakcji, wyceny akcji, odsetki, opodatkowanie obarczające nabycie udziałów, opłaty notarialne, sądowe i skarbowe. Oczywiście by skorzystać z ulgi konsolidacyjnej, transakcja będzie musiał spełniać określone w Polskim Ładzie warunki.
Wprowadzenie ulgi dla podatników wspierających działalność sportową, kulturalną oraz szkolnictwo wyższe i naukę
Ulga jest skierowana do podatników PIT osiągających przychody z działalności gospodarczej, z której dochody opodatkowane są według skali podatkowej lub 19% stawki liniowej. Ulga będzie odliczana maksymalnie do wysokości uzyskanych w roku podatkowym dochodów z działalności gospodarczej. Będzie polegała na możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na określone cele wspierania działalności sportowej, kulturalnej, szkolnictwa wyższego i nauki.
Umożliwienie korzystania w sposób symultaniczny z ulgi B+R oraz preferencji IP Box
Polski Ład ustanawia regulację umożliwiającą podatnikowi osiągającemu dochody ze sprzedaży produktów lub usług wytwarzanych w oparciu o prawo własności intelektualnej (z kwalifikowanych IP) i opodatkowującemu je preferencyjną 5% stawką podatkową, korzystanie jednocześnie z odliczenia w ramach ulgi B+R.
Polski Ład – pozostałe ulgi
– Ustanowienie prawa do odliczenia od podstawy opodatkowania dodatkowych 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację, tzw. ulga na robotyzację – np. w zakresie kosztów zakupów robota;
– Odliczenia podatkowe w zakresie kosztów poniesionych w związku z „wejściem na giełdę”, tj. Pierwsza Oferta Publiczna;
– Zmiany umożliwiające tworzenie podatkowych grup kapitałowych przez mniejsze podmioty poprzez złagodzenie warunków tworzenia i funkcjonowania tych PGK;
– Rozszerzenie katalogu podmiotów, które są uprawnione do alternatywnego systemu opodatkowania – ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych, poprzez przesunięcie w czasie obowiązku podatkowego do momentu dystrybucji zysku, o spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne.
POLSKI ŁAD VAT
W obszarze opodatkowania VAT, Polski Ład wprowadza następujące zmiany:
Możliwość wspólnego rozliczania się przez kilku podatników z tzw. „grupy VAT”
– czyli umożliwienie podmiotom powiązanym finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie wspólnego rozliczania dla potrzeb podatku od towarów i usług. Grupa VAT jako podatnik musi wypełniać określone obowiązki. Członkowie grupy VAT wyznaczają spośród siebie przedstawiciela grupy VAT, który ją reprezentuje w zakresie realizacji nałożonych wieloma ustawami licznych obowiązków. Grupa VAT nabywa status podatnika z dniem wskazanym w umowie o utworzeniu, nie wcześniej jednak niż z dniem dokonania rejestracji. Podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Grupa VAT ustala odrębnie dla każdego z podmiotów ją tworzących odpowiednią w tym proporcję.
Porozumienie inwestycyjne i zmiany zakresie wiążących informacji stawkowych (WIS)
Na skutek wprowadzenia do porządku prawnego instytucji „POROZUMIENIA INWESTYCYJNEGO” („PI”), powstała konieczność dostawania do niej regulacji VAT. PI to wprowadzona do Ordynacji podatkowej umowa między inwestorem a organem podatkowym określająca skutki podatkowe planowanej w Polsce przez przedsiębiorcę inwestycji. W obszarze VAT porozumienie będzie mogło obejmować m.in.: opis i klasyfikację towaru lub usługi oraz właściwą stawkę podatku, czyli elementy, które są przedmiotem wiążących informacji stawkowych. Polski Ład VAT ustanawia regułę, że w sytuacji gdy zakres przedmiotowy wniosku o wydanie WIS w dniu złożenia jest już przedmiotem zawartego PI, WIS nie zostanie wydana.
Ustawową definicję inwestora spełnia podmiot, zarówno krajowy jak i zagraniczny, planujący inwestycję na terenie RP o wartości co najmniej 100 mln zł, a od 2025 r. będzie to kwota – 50 mln zł. PI ma stanowić dla inwestora sposób na maksymalne określenie skutków podatkowych inwestycji, co ma mu dać poczucie bezpieczeństwa podatkowego. PI jest instytucją zbliżoną do funkcjonującej już w obrocie prawnym indywidualnej interpretacji prawa podatkowego. Złożenie wniosku kosztuje 50 000 zł. Organ może wezwać dodatkowo inwestora do uiszczenia opłaty wynikającej z kosztów przeprowadzonych badań i analiz, które były konieczne do ustalenia treści PI. Ale to nie koniec. Zawarcie PI ma podlegać opłacie głównej w wysokości nie niższej niż 100 000 złotych i nie wyższej niż 500 000 złotych, a wysokość opłaty ma być uzależniona od zakresu przedmiotowego PI i stopnia jego złożoności.
Zmiany w postaci opcji opodatkowania usług finansowych
Polski Ład VAT wprowadza opcję opodatkowania usług finansowych. Usługi te zasadniczo korzystają ze zwolnienia z VAT. Państwa członkowskie UE mogą jednak ustanawiać regulacje pozwalające podatnikom na wybór opodatkowania tych usług. W ramach Polskiego Ładu VAT Polska wprowadzi możliwość wyboru opodatkowania usług finansowych wyłącznie w relacjach B2B, czyli usług świadczonych na rzecz podatników. Usługi finansowe świadczone na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami VAT będą nadal zwolnione z VAT. Podatnik rezygnujący ze zwolnienia i wybierający opodatkowanie VAT będzie zobowiązany do opodatkowania wszystkich świadczonych przez siebie usług bez wyjątku. Katalog tych usług został w Polskim Ładzie wskazany.
Szybki zwrot VAT dla bezgotówkowych podatników
Zwalczaniu szarej strefy służyć ma skłonienie podatników do przejścia na formę rozliczeń bezgotówkowych. W tym celu Polski Ład Podatki oferuje preferencje w podatku dochodowym i VAT poprzez zachęty w postaci:
– szybkiego zwrotu VAT w terminie 15-dniowym dla tzw. podatnika bezgotówkowego; w roku podatkowym podatnik będzie mógł odliczyć od podstawy obliczenia podatku maksymalnie 1000 zł, a w przypadku podatników, którzy zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług są zwolnieni z obowiązku rejestrowania przychodów przy użyciu kas rejestrujących odliczeniu będzie podlegała maksymalnie kwota 2500 zł w roku podatkowym,
– możliwość odliczenia wydatków na nabycie terminala płatniczego oraz na obsługę transakcji płatniczych przy użyciu terminala, dla małych podatników, którym przysługuje prawo do zwrotu VAT w terminie 15-dniowym; dla celów ulgi w podatku dochodowym uprawnienie to musi przysługiwać przez czas określony w przepisach. Prawo do odliczenia będzie przysługiwało w kwocie 200% poniesionych wydatków, jednak nie więcej niż 2000 zł rocznie. To marchewka, a gdzie kij?
W przypadku, gdy przedsiębiorca przyjmie od konsumenta zapłatę gotówką, w sytuacji, gdy konsument jest zobowiązany do dokonania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, u przedsiębiorcy powstanie przychód w wysokości kwoty płatności dokonanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Przedsiębiorcy, którzy nie będą przestrzegać obowiązku pozostawania w gotowości do przyjmowania płatności bezgotówkowych, zostaną ukarani czasowym ograniczeniem niektórych preferencji w VAT. Chodzi o:
– czasowe wyłączenie możliwości stosowania rozliczeń kwartalnych;
– czasowe wyłączenie prawa do zwrotu VAT w terminie 25-dniowym.
To nie koniec nowych sankcji. Za niezapewnienie współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym, naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 5000 zł.
Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla określonych czynności dokonywanych z mocy prawa
Autorzy Polskiego Ładu VAT wyrazili potrzebę doprecyzowania polskich regulacji w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w tym podatku. Uzupełnieniu ulegnie katalog czynności, dla których obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, o czynności przeniesienia z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.
Zmiany dostosowawcze w zakresie Nomenklatury Scalonej (CN)
Od 1 stycznia 2022 r. wejdą w życie zmiany w unijnej nomenklaturze scalonej CN (tzw. CN 2022), które będą miały również wpływ na przepisy polskiej ustawy o VAT w zakresie w jakim odwołują się one do tej nomenklatury, tj. m.in. stawek obniżonych VAT, zwolnienia podmiotowego, z tytułu importu towarów, czy też szczególnych procedur w zakresie dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków.
Uwaga przedsiębiorcy! Ponieważ nowa matryca stawek VAT opiera się na Nomenklaturze scalonej CN jej zmiany mogą wiązać się z corocznymi zmianami stawek VAT na poszczególne produkty. W tym zakresie Polski Ład VAT sprowadzi na przedsiębiorców konieczność przeprowadzenia wewnętrznego audytu, przeglądu oferowanego asortymentu, odpowiedniego dostosowania systemów księgowych i kas rejestrujących. A że nomenklatura scalona modyfikowana jest każdego roku, ww. czynności przedsiębiorcy będą musieli również co rok powtarzać.
POLSKI ŁAD TO RÓWNIEŻ KARY i WIĘKSZE UPRAWNIENIA ADMINISTRACJI SKARBOWEJ
Polski Ład Podatki – ten związek frazeologiczny wydaje się naturalnym. Ale Polski Ład to również wiele innych zmian dla firm, jak np. w procedurze prowadzenia postępowania podatkowego. Ale to przede wszystkim kary. Na przykład, jeśli przedsiębiorca, który pomimo prawidłowego wezwania w wyznaczonym terminie nie przekazał w postępowaniu w zakresie cofnięcia skutków unikania opodatkowania żądanych przez organ podatkowy informacji, Szef KAS będzie mógł nałożyć na takiego przedsiębiorcę karę pieniężną do 10 000 zł.
Nowe uprawnienia skarbówki
Już nie tylko blokada rachunku bankowego firmy. Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł z urzędu informować przedsiębiorcę o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami do niego dostarczanymi lub do jego kontrahenta od co najmniej jednego dostawcy, który może pełnić rolę znikającego podatnika. Narzędzie to ma jeszcze silniej wzmocnić ochronę systemu podatkowego przed oszustwami karuzelowymi.
Funkcjonariusze KAS uzyskają nowe narzędzie – nabycie sprawdzające. Będą mogli przeprowadzać w firmach kontrole rejestrowania sprzedaży na kasach fiskalnych. Organ skarbowy będzie mógł dokonać zakupu towaru lub usługi u przedsiębiorcy i:
– sprawdzić prawidłowość ewidencjonowania sprzedaży;
– sprawdzić prawidłowość wydania paragonu nabywcy.
Nabycie sprawdzające, w przypadku niestwierdzenia nieprawidłowości, skończy się notatką służbową urzędnika skarbówki. Ale w innym przypadku przedsiębiorca zostanie ukarany mandatem oraz sporządzeniem protokołu, w oparciu o który skarbówka będzie mogła wszcząć u niego kontrolę lub postępowanie podatkowe.
KAS będzie mogła również dokonywać „tymczasowego zajęcia ruchomości”. Polegać ono ma na tym, że funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej podejmie czynności, w wyniku których naczelnik urzędu celno-skarbowego będzie nabywał tymczasowe prawo rozporządzania ruchomościami zobowiązanego w zakresie niezbędnym do wykonania przez organ egzekucji.
Tymczasowe zajęcia ruchomości (TZR) funkcjonariusz będzie mógł przeprowadzić, jeśli w toku wykonywania kontroli celno-skarbowej ujawni majątek ruchomy zobowiązanego i ustali, że posiada on zaległości egzekwowane przez naczelnika urzędu skarbowego, których kwota główna przekracza łącznie 10 000 złotych. TZR przekształci się w zajęcie egzekucyjne z dniem wydania postanowienia o jego zatwierdzeniu pod warunkiem, że nastąpiło ono nie później niż przed upływem 96 godzin od podpisania przez funkcjonariusza protokołu tymczasowego zajęcia ruchomości.
Obecnie, na wyraźne żądanie Szefa KAS lub naczelnika urzędu celno-skarbowego, w związku z wszczętym postępowaniem o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, banki zobowiązane są do przekazania informacji o podejrzanym w tym postępowaniu. Polski Ład ułatwi skarbówce sprawę, podmieniając wyraz „podejrzany” na „osoba fizyczna”. Zatem urzędnicy będą mogli żądać od banku informacji o każdym, bez konieczności dokładania starań do nadania obywatelowi statusu podejrzanego.
Kodeks karny skarbowy
Polski Ład modyfikuje oczywiście również ustawę Kodeks karny skarbowy, co sprawia, że przedsiębiorcy będą musieli spełniać nowe obowiązki. Zmiany obejmą m.in.:
– procedurę elektronicznego składania deklaracji VAT w jednym pliku, który złączy w sobie jednocześnie dwie struktury – deklarację i ewidencję;
– rozszerzenie możliwości nałożenia przez skarbówkę na przedsiębiorcę kary grzywny do 720 stawek dziennych albo kary pozbawienia wolności, lub też obu tych kar łącznie w przypadku podania przez niego nieprawdy lub zatajenia prawdy w informacji przekazywanej przez wypłacającego należności do podmiotu prowadzącego rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze;
– wprowadzenie instytucji nabycia sprawdzającego;
– dodanie nowej sankcji grzywny do 720 stawek dziennych za niesporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych albo niedołączenie do lokalnej dokumentacji cen transferowych grupowej dokumentacji cen transferowych, jak i za niesporządzenie informacji o cenach transferowych lub gdy jest ona niezgodna z lokalną dokumentacją cen transferowych lub ze stanem rzeczywistym;
– za sporządzenie informacji o cenach transferowych po terminie, grzywna będzie wynosić do 240 stawek dziennych.
Polski Ład to przede wszystkim szereg udogodnień dla urzędników. W znowelizowanej ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, egzekucję organy będą mogły skierować już nie tylko do podatkowych grup kapitałowych czy grup VAT, ale również do poszczególnych podmiotów te grupy tworzących.