Blog

Polski Ład, czyli nowy porządek prawno-podatkowy wprowadzany za jednym zamachem w wielu istotnych dla obrotu gospodarczego obszarach, znacząco zmienia sytuację prawną ogółu społeczeństwa, szczególnie jednak dotyka głównego adresata – przedsiębiorców. To oni są bowiem największym producentem wpływów podatkowych do budżetu państwa, to za nich więc Polski Ład bierze się przede wszystkim, i wcale tego autorzy zmian nie ukrywają.

Patrząc na stopień skomplikowania, zawiłości i ilości produkowanego prawa, już teraz nie jest łatwo prowadzić działalność gospodarczą w Polsce. A sama ustawa nowelizująca Polskiego Ładu liczy 276 stron i wprowadza zmiany w aż 24 ustawach. Część nowych obowiązków podatkowych Polskiego Ładu zacznie obowiązywać już 1 stycznia 2022 r., a część stopniowo będzie wchodzić w życie – ostatnie w 2024 r. Nowe obowiązki w zakresie cyfryzacji i elektronizacji, ewidencjonowania, rozliczania, księgowania i raportowania prowadzonej działalności, nowe terminy ich realizacji, to przede wszystkim nowe ciężary i obwarowania dla przedsiębiorców, zwłaszcza przedsiębiorców-pracodawców, zobligowanych Polskim Ładem do dostosowania swojej księgowości do nowych rozliczeń pracowników. Oczywiście, najprościej autorzy Polskiego Ładu mogą odpowiedzieć, że wystarczy zatrudnić i zaprzęgnąć do pracy oferującą usługi księgowe i doradztwo podatkowe zewnętrzną firmę audytorską. Tylko czy profesjonalnych biur doradczych wystarczy na rynku, tak by wszyscy przedsiębiorcy zdążyli się do nowych obowiązków podatkowych Polskiego Ładu dostosować?

Prezydent RP Andrzej Duda 15 listopada 2021 r. podpisał Ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021, poz. 2105). Potocznie zwana Polskim Ładem ustawa nowelizuje aż 24 inne akty prawne:

– ustawę z dnia 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

– ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,

– ustawę z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych,

– ustawę z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów,

– ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,

– ustawę z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

– ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

– ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

– ustawę z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy,

– ustawę z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych,

– ustawę z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,

– ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,

– ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

– ustawę z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,

– ustawę z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym,

– ustawę z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta,

– ustawę z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw,

– ustawę z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej,

– ustawę z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami,

– ustawę z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,

– ustawę z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy,

– ustawę z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji,

– ustawę z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych oraz

– ustawę z dnia 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów.

NOWE OBOWIĄZKI PODATKOWE POLSKI ŁAD – WSTĘP

Polski Ład Podatki – czyli szukanie nowych źródeł wpływów budżetowych

W pierwszym zdaniu uzasadnienia Polskiego Ładu autorzy deklarują, że „Celem projektowanej ustawy jest stworzenie przyjaznego i sprawiedliwego systemu podatkowego”. Ale już w drugim, Polski Ład nie pozostawia złudzeń, co do swojej roli: „Kryzys związany z pandemią COVID-19 przekłada się nie tylko na zmniejszenie wpływów budżetowych, ale także na zwiększone wydatki, w tym na obsługę zadłużenia i świadczenia społeczne. Z tego względu Państwo zmuszone jest do szukania nowych rozwiązań, wspierających wzrost oraz stabilizację nadwyrężonych wpływów budżetowych”.

Nowych obowiązków księgowo-podatkowych, zmian zasad opodatkowania, nie tylko w zakresie obciążeń, ale i znajdujących się po przeciwnej stronie ulg, jest tak wiele, że już sam fakt zrzucenia ich na głowę prowadzących swój biznes przedsiębiorców jest zagraniem co najmniej „nie fair”. Przecież ich specjalnością jest prowadzenie wybranego przez siebie rodzaju działalności, a nie znajomość tak obszernie i wielokrotnie zmienianego prawa. Aż trudno wyobrazić, by mogli sobie poradzić bez wsparcia biura doradztwa podatkowego, czy zewnętrznej firmy audytorskiej. Ww. lista zmian jest tak obszerna.

W niniejszym opracowaniu „ogarnęliśmy” ją dla Państwa, poniżej prezentując całość najważniejszych założeń Polskiego Ładu, zmian księgowo-podatkowych, nowych obowiązków, jakie obarczą przedsiębiorców, ale i ulg z jakich mogą i powinni skorzystać. Oczywiście bez przeprowadzania całkowitej, pełnej analizy ich wpływu na sytuację firm. To wymagałoby bowiem spisania kilkuset stronnicowej księgi. Przede wszystkim jednak taka analiza musi być przeprowadzona indywidualnie, każdorazowo przez pryzmat danego, konkretnego przedsiębiorcy.

Na przykład składki ZUS dla członków zarządu

Polski Ład Podatki niesie dla firm nie tylko nowe, wprost wyrażone obowiązki podatkowe. W niektórych miejscach ustawa przemyca je w mniej lub bardziej oczywisty sposób, jak np. w zakresie oskładkowania ZUS wynagrodzeń członków zarządu spółek powołanych na stanowisko uchwałą spółki. Dotąd były one z oskładkowania zwolnione. Od 1 stycznia 2022 r. spółka będzie zobowiązana zgłosić do ZUS powołanego członka zarządu, a więc i obciążyć jego wynagrodzenie 9% składką zdrowotną, której na dodatek nie będzie można odliczyć od podstawy opodatkowania. W praktyce będzie to oznaczać dla firm realny wzrost kosztów wynagrodzeń członków swoich zarządów.

Podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł

Obecnie obowiązująca w Polsce kwota wolna od podatku w wysokości 8000 zł jest odpowiednikiem kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 1360 zł (8000 zł x 17% minus 1360 zł = 0 zł). Nowelizacja przewiduje podwyższenie kwoty wolnej od podatku dla wszystkich podatników do poziomu 30 000 zł, poprzez podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek do wysokości 5100 zł (30 000 zł x 17% minus 5100 zł = 0 zł).

Kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł będzie stosowana już przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy poprzez odliczenie od podatku kwoty w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z kwoty 5100 zł).

Podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku

Dziś pierwszy próg podatkowy osiąganych dochodów, do którego płaci się 17% podatek, wynosi 85 528 zł. Po jego przekroczeniu wstępuje się w drugi próg, powyżej którego trzeba już zapłacić 32% podatku dochodowego.

Polski Ład PIT sprawi, że stawka podatku w wysokości 17% będzie stosowana do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł. Dopiero w zakresie nadwyżki ponad tę kwotę stosowana będzie stawka 32%.

Ulga dla klasy średniej – obowiązki nowego wyliczania płac dla pracowników

Ulga polega na odliczeniu od dochodu pewnej kwoty, której wysokość uzależniona jest od poziomu rocznych przychodów, podlegających opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej, tj. z wyłączeniem przychodów wolnych od podatku.

Prawo do ulgi będą mieli ci podatnicy, którzy w roku podatkowym uzyskają przychody kwalifikowane do przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, w wysokości mieszczącej się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł (odpowiednio dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek: w wysokości od 5 701 zł do 11 141 zł). W kwocie tych przychodów będą także uwzględniane przychody pomniejszane o 50% koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez pracowników-twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami.

Wysokość ulgi dla pracowników będzie ustalana według dwóch odrębnych wzorów. Wybór właściwego algorytmu uzależniony będzie od wysokości rocznych przychodów.

Zmiana podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz likwidacja możliwości jej odliczenia od podatku dochodowego od osób fizycznych

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne podatników w 2021 r. stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 4242,38 zł (75% od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV. kw. roku poprzedniego, czyli od 5656,51 zł), stąd nie może być niższa od kwoty 381,81 zł (tj. 9% podstawy wymiaru). Kwota składki opłaconej w roku podatkowym podlega odliczeniu od podatku.

Nowelizacja nie zmieni wysokości procentowej samej składki, która nadal wynosić będzie 9%. Polski Ład Podatki wprowadza jednak zmianę w zakresie realnej wysokości składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorców. Zakłada bowiem, że podstawą wymiaru tej daniny będą rzeczywiste:

– dochody przedsiębiorcy: dla opodatkowanych wg skali lub liniowo, i dla opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, lub

– przychody przedsiębiorcy: dla opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Składka zdrowotna opłacana przez przedsiębiorców zależeć więc będzie od wybranej przez nich formy opodatkowania. Co najważniejsze, polscy przedsiębiorcy nie będą już mogli odliczać składki zdrowotnej od podatku. Jak prezentować się będzie oskładkowanie składką zdrowotną przedsiębiorców?

A: ROZLICZAJĄCY SIĘ WG SAKLI PODATKOWEJ, LINIOWO LUB KARTĄ PODATKOWĄ:

B: ROZLICZAJĄCY SIĘ RYCZAŁTEM:

*przy założeniu, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV. kwartale 2021 roku wyniesie 6 000 zł.

Polsk Ład Podatki to również polski bałagan regulacyjny. Wdrażanie wszystkich założeń Polskiego Ładu może się okazać bardzo karkołomne ze względów organizacyjnych, ale i negatywne w konsekwencjach dla przedsiębiorców-pracodawców, jak i samych pracowników. Dla przykładu, pracodawcy muszą przy rozliczeniach pracowników chociażby pamiętać o uldze dla klasy średniej.

Przedsiębiorcy rozliczający się wg skali oraz liniowo muszą pamiętać, że jeszcze za styczeń 2022 r. ustalają wysokość stawki zdrowotnej na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. – tak nakazuje Polski Ład. Z kolei wysokość stawki za styczeń 2022 r. rozliczający podatek w innej formie poznają dopiero w styczniu przyszłego roku, gdy GUS ogłosi wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV. kw. 2021 roku.

Zmienią się także terminy rozliczeń „nowych” składek zdrowotnych. Po raz pierwszy na nowych zasadach Polskiego Ładu przedsiębiorcy zapłacą je oczywiście za styczeń 2022 roku, a więc w lutym 2022 roku. Generalnie termin opłacenia składki przypada na 20-sty dzień następnego miesiąca po miesiącu, za który składka jest opłacana (a więc pierwszy termin to 20 lutego 2022 r.). Ale UWAGA! Termin ten dotyczy wyłącznie podmiotów niebędących osobami prawnymi, czyli osób fizycznych, ale i spółek osobowych: jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej. Natomiast podmioty posiadające osobowość prawną, czyli np. spółki kapitałowe: z o.o. i akcyjne, spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje oraz jednostki samorządu terytorialnego, rozliczają składki do 15-ego następnego miesiąca.