Jak ująć w księgach i rozliczyć subwencję z PFR?
Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju, to subwencja finansowa o jaką mogą się starać mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa w ramach rządowego programu walki z kryzysem gospodarczym spowodowanym epidemią koronawirusa. Dla przedsiębiorców, którzy ją otrzymali, istotną kwestią jest księgowanie subwencji z PFR. Jak zaksięgować subwencję z tarczy antykryzysowej, by nie narazić firmy na straty spowodowane niezgodnym z wymogami, niewłaściwym rozliczeniem?
Czym jest subwencja finansowa PFR?
Subwencja z PFR to rządowy program wsparcia dla firm, które ucierpiały w wyniku pandemii COVID-19. Został powołany do życia w oparciu o Ustawę z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju. Skierowany jest do mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich firm, celem ich wsparcia w zapewnieniu płynności i stabilności finansowej, czy zachowania miejsc pracy w obliczu epidemii koronawirusa. Łączna pula programu wynosi 75 mld zł, z czego 25 mld zł przeznaczonych jest dla mikroprzedsiębiorców, a 50 mld zł dla MŚP. Przy spełnieniu określonych w Tarczy warunków, firmy mogą nie zwracać do 75 proc. otrzymanej subwencji. Polski Fundusz Rozwoju S.A. rozdziela zgromadzone w programie środki, o które przedsiębiorcy mogą się starać składając wniosek poprzez system bankowości elektronicznej wybranych banków. Nabór wniosków ruszył 29 kwietnia 2020 r.
Kto może uzyskać pomoc z PFR?
Rządowe wsparcie skierowane jest do przedsiębiorców, a więc podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, także jako wspólnik spółki cywilnej, zatrudniających:
– od 1 do 9 pracowników (nie licząc wnioskodawcy, jeśli jest osobą fizyczną), a roczny obrót lub suma bilansowa przedsiębiorstwa nie przekracza 2 mln euro (mikrofirma);
– do 249 pracowników (nie licząc wnioskodawcy, jeśli jest osobą fizyczną), a roczny obrót przedsiębiorstwa nie przekracza 50 mln euro lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro (małe i średnie przedsiębiorstwo), i przedsiębiorstwo nie jest mikrofirmą ani beneficjentem Programu DP, czyli Tarczy Finansowej dla dużych przedsiębiorstw.
Wnioskodawcy muszą się wykazać spadkiem przychodów o co najmniej 25 proc. w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku, a na spadek ten ma wpływ pandemia koronawirusa. Na dzień składania wniosku nie może być otwarta likwidacja przedsiębiorstwa, ani otwarte postępowanie upadłościowe lub restrukturyzacyjne. Kolejnymi warunkami są:
– posiadanie rezydencji podatkowej na ternie Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
– zarejestrowanie na terytorium Polski;
– główny beneficjent rzeczywisty nie może posiadać rezydencji podatkowej w którejś z jurysdykcji zwanych rajami podatkowymi;
– prowadzenie działalności gospodarczej na dzień 31 grudnia 2019 r. (nie mogła być na ten dzień zawieszona);
– brak zaległości z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenie społeczne na dzień 31 grudnia 2019 r. jak i na dzień składania wniosku.
Przedsiębiorca starający się w subwencję z PFR nie może prowadzić działalności:
– w zakresie produktów lub usług, które mogą skutkować ograniczaniem bądź naruszaniem wolności indywidualnych lub/oraz praw człowieka;
– w zakresie działalności prowadzonej przez instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, firmy inwestycyjne, instytucje pożyczkowe, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne i inne przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz podmiot y zarządzające akt y wami, dostawców usług płatniczych oraz inne instytucje finansowe, a także agencje ratingowe; lub
– w obszarach wątpliwych z powodów etyczno-moralnych.
Na co może zostać wykorzystana subwencja?
W przypadku pozytywnego rozpoznania wniosku i otrzymania przez przedsiębiorcę subwencji, może ona być dla niego bezzwrotna nawet w wysokości do 75 proc. jeśli spełni on określone warunki. Przede wszystkim przyznane środki muszą zostać wydane na cele związane bezpośrednio z prowadzoną działalnością. Zasadniczo przesłankę tę wypełni każdy wydatek, jeśli tylko przedsiębiorca będzie w stanie co do niego taki związek wykazać. Będą to koszty tj.: wynagrodzeń, czynszu, spełnienia zobowiązań na rzecz kontrahentów, zakupu towarów, materiałów, urządzeń, usług. Na przedterminową spłatę kredytu przedsiębiorca może przeznaczyć maksymalnie do 25 proc. otrzymanej subwencji. Jako koszt kwalifikowany nie zostanie uznany żaden wydatek w ramach rozliczeń z osobą lub podmiotem powiązanym z przedsiębiorcą, ani na zakup innego przedsiębiorcy.
Ile można dostać?
W przypadku mikrofirm maksymalna kwota subwencji nie jest z góry określona, bowiem jest ustalana każdorazowo indywidualnie, w zależności od liczby zatrudnionych i tzw. kwoty bazowej. Kwota bazowa uzależniona jest od wielkości spadku przychodów ze sprzedaży wskutek pandemii koronawirusa. Przewidziane są 3 progi:
- a) spadek o co najmniej 25% i jednocześnie mniej niż 50%;
- b) spadek o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż 75%;
- c) spadek o co najmniej 75% aż do 100%.
Firma, która wykaże pierwszy próg spadkowy, będzie się mogła starać o subwencję do 12 tys. zł w przeliczeniu na jednego zatrudnionego; w przypadku przekroczenia drugiego – do 24 tys.; trzeciego – do 36 tys. Maksymalnie więc, mikrofirma zatrudniająca 9 pracowników (nie licząc właściciela) będzie mogła otrzymać odpowiednio: 108 tys. zł, 216 tys. zł i 324 tys. zł.
Co do małych i średnich przedsiębiorstw, to tu granice maksymalnej kwoty subwencji, o jaką może się starać firma, nie są uzależnione od liczby pracowników, a jedynie od skali spadku obrotów gospodarczych. Progi są takie same, jak w przypadku mikroprzedsiębiorców. Maksymalne subwencje, o jakie mogą się starać MŚP wynoszą:
– do 4 proc. przychodów osiągniętych przez wnioskodawcę w 2019 r. w przypadku spadku przychodów ze sprzedaży o co najmniej 25% i jednocześnie mniej niż 50%;
– do 6 proc. przychodów osiągniętych przez wnioskodawcę w 2019 r. w przypadku spadku o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż 75%;
– do 8 proc. przychodów osiągniętych przez wnioskodawcę w 2019 r. w przypadku spadku o co najmniej 75% aż do 100%.
Maksymalna kwota subwencji nie może przekroczyć unijnego progu maksymalnej dozwolonej pomocy państwa wynoszącego 3,5 mln zł. Wnioskodawca może występować o pomoc w ramach Tarczy Finansowej z PFR pomimo uzyskania lub też starania się o pomoc z innych instrumentów. Łączna suma wsparcia dla jednego przedsiębiorcy nie może tylko przekroczyć kwoty:
– 800 tys. euro, lub
– 120 tys. euro w przypadku przedsiębiorcy z sektora rybołówstwa i akwakultury, lub
– 100 tys. euro w przypadku przedsiębiorcy z sektora produkcji podstawowej produktów rolnych.
Jakie są skutki księgowe wsparcia finansowego dla firm w ramach tarczy?
W zakresie podatku dochodowego subwencja traktowana jest jak pożyczka – do czasu jej umorzenia lub zwrotu nie wpływa na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Udzielona firmie subwencja z PFR, jak i jej zwrot, są dla przedsiębiorców neutralne podatkowo, stąd nie muszą jej uwzględniać w przychodach podatkowych, ani nie zaliczają również do kosztów uzyskania przychodów kwoty zwróconej subwencji. Do kosztów uzyskania przychodów na ogólnych zasadach zaliczają dopiero wydatki pokryte przez firmę ze środków przyznanych w ramach subwencji. Kwalifikacji tej nie zmienia umorzenie zwrotu środków.
Na obecną chwilę umorzenie to wywołuje natomiast skutki po stronie przychodów firmy, i jest traktowane jako rodzące powstanie zobowiązania podatkowego, dokonane na jej korzyść przysporzenie. Ale jak deklaruje MF, analizuje z PFR możliwość częściowego zwolnienia w 2021 r. z opodatkowania umorzonych kwot subwencji. Kwota subwencji nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Subwencja PFR księgowanie
Jak zaksięgować pożyczkę z Tarczy? W grudniu 2020 r. szczegółowo wyjaśniło to MF, korzystając ze wskazań Komitetu Standardów Rachunkowości. Ujmuje się ją w księgach rachunkowych jako zobowiązanie wobec PFR z tytułu subwencji finansowej, w kwocie wymagającej zapłaty w dacie wpływu środków pieniężnych, na podstawie wyciągu bankowego. W przypadku umorzenia części zwrotu subwencji, w księgach rachunkowych dokonuje się zmniejszenie tej części zobowiązania w korespondencji z pozostałymi przychodami operacyjnymi na podstawie dowodu księgowego PK.
Dokonując księgowania subwencji z PFR, jej wartość w Bilansie (w części nieumorzonej) prezentuje się w kwocie wymagającej zapłaty, a więc po stronie pasywów. Należy to zrobić w następujący sposób:
A: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości:
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania à II. Zobowiązania długoterminowe à 3. Wobec pozostałych jednostek à a) kredyty i pożyczki (w przypadku gdy termin wymagalności wynosi powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego);
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania à III. Zobowiązania krótkoterminowe à 3. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek à a) kredyty i pożyczki (jeśli termin wymagalności wynosi do 12 miesięcy od dnia bilansowego).
B: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki mikro, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 4 do ustawy o rachunkowości:
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, w tym: à – zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek.
C: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki małe, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 5 do ustawy o rachunkowości:
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania à II. Zobowiązania długoterminowe, w tym à – z tytułu kredytów i pożyczek (jeżeli termin wymagalności wynosi powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego);
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania à III. Zobowiązania krótkoterminowe, w tym à a) z tytułu kredytów i pożyczek (jeśli termin wymagalności wynosi do 12 miesięcy od dnia bilansowego).
D: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, z wyjątkiem spółek kapitałowych oraz jednostek o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 6 do ustawy o rachunkowości:
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania à II. Zobowiązania długoterminowe (jeśli termin wymagalności wynosi powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego);
– Bilans à Pasywa à B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania à III. Zobowiązania krótkoterminowe (jeśli termin wymagalności wynosi do 12 miesięcy od dnia bilansowego).
Jak zaksięgować subwencję z tarczy antykryzysowej w przypadku jej umorzenia?
W przypadku umorzenia pożyczki kwotę tego umorzenia prezentuje się w Rachunku zysków i strat, w następujący sposób:
A: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości:
– w pozycji Pozostałe przychody operacyjne jako Inne przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji G.IV., w wariancie porównawczym w pozycji D.IV.);
B: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki mikro, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 4 do ustawy o rachunkowości:
– w pozycji C. Pozostałe przychody i zyski, w tym aktualizacja wartości aktywów;
C: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki małe, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 5 do ustawy o rachunkowości:
– w pozycji Pozostałe przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji F., w wariancie porównawczym w pozycji D.);
D: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, z wyjątkiem spółek kapitałowych oraz jednostek o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 6 do ustawy o rachunkowości:
– w pozycji I. Pozostałe przychody operacyjne.
Jak zaksięgować pożyczkę z tarczy c.d.
Z uwagi, że otrzymanie przez jednostkę subwencji finansowej ma charakter incydentalny o potencjalnie istotnej wartości, Komitet Standardów Rachunkowości proponuje – w myśl art. 50 ust. 1 ustawy – rozszerzenie zakresu informacyjnego bilansu i zaprezentowanie zobowiązania z tytułu subwencji, jako kolejnej uszczegóławiającej pozycji w ramach wyżej wskazanych kategorii zobowiązań.
Ujawnienia dotyczące informacji o kwocie uzyskanych pożyczek na preferencyjnych warunkach przedstawia się następująco:
A: Jeżeli informacja o zmienionych warunkach umów kredytów/pożyczek mogłaby w sposób istotny wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki, w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, w części „Dodatkowe informacje i objaśnienia” jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Załącznikiem nr 1 lub 6 do ustawy o rachunkowości ujawniają tę informację w następujący sposób:
– Załącznik nr 1: w ust.10,
– Załącznik nr 6: w pkt 8.
B: Jeżeli informacja o zmienionych warunkach umów kredytów/pożyczek mogłaby w sposób istotny wpływa na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki mikro i małej (w rozumieniu ustawy), to zasadnym jest skorzystanie z uprawnienia przewidzianego w art. 50 ust. 1 ustawy i ujawnienie tego faktu także przez jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Załącznikami 4 i 5 do ustawy o rachunkowości.
Istota prawidłowego rozliczenia subwencji
Czy istnieją problemy związane z prawidłowym rozliczeniem otrzymanych środków? Księgowanie subwencji z PFR dla rzetelnego księgowego nie powinno nastręczać istotnych trudności. Musi on mieć tylko na uwadze, że regulacje w tym zakresie nie są całkowicie zamknięte sztywne, i mogą się zmieniać, jak np. w przypadku deklarowanego przez Ministerstwo Finansów, ewentualnego częściowego zwolnienia z opodatkowania umorzonych kwot subwencji w 2021 r.
Samodzielne rozliczanie antykryzysowego wsparcia może się okazać trudne dla przedsiębiorcy. Zlecenie tego obowiązku na co dzień profesjonalnie zajmującym się księgowaniem subwencji z PFR podmiotom, specjalistom z biura rachunkowego, może nie tylko od tych trudności uwolnić, ale przede wszystkim uchronić przed negatywnymi konsekwencjami. Bo nie wolno zapomnieć, że Tarcza Finansowa PFR to pomoc państwa, stąd niejako z automatu jej rozliczanie musi odbywać się w zgodzie z odpowiednimi przepisami, standardami i wymogami. Polski Fundusz Rozwoju zastrzegł sobie możliwość monitorowania prawidłowości rozliczania i księgowania subwencji z PFR m.in. we współpracy z Krajową Izbą Obrachunkową, ZUS-em, , Ministrem Finansów, czy Krajową Administracją Skarbową. A prawidłowe rozliczenie środków otrzymanych z PFR w zgodzie z przesłankami przeznaczenia subwencji, określonymi w § 7 Regulaminu ubiegania się o udział programie rządowym „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm”, nie będzie skutkować koniecznością jej zwrotu.
———
źródła:
1 – Przewodnik dla mikro, małych i średnich firm po tarczy finansowej PFR. Opis programu i warunki finansowania z 30 kwietnia 2020 r., Polski Fundusz Rozwoju;
2 – Regulaminu ubiegania się o udział programie rządowym „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm”, przyjęty przez Polski Fundusz Rozwoju 13 maja 2020 r.
3 – Wsparcie finansowe dla firm w ramach Tarczy Finansowej, www.gov.pl/web/finanse, wyjaśnienie Ministerstwa Finansów z 18 maja 2020 r.;
4 – Sprawozdanie finansowe w czasie pandemii COVID-19, Rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości, Załącznik do Uchwały 13/2020 z dnia 10 grudnia 2020 r.
5 – Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 1994 Nr 121 poz. 591, ze zm.);
6 – Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. 2019 poz. 1572, ze zm.).